Het project BurgerBoeren speelt in op een landbouwsector in verandering en een bij burgers groeiende behoefte aan kennis over wat ze eten.

Binnen BurgerBoeren zoeken en ondersteunen we landbouwers en burgers met interesse om samen een coöperatief landbouwmodel op te richten. Die ondersteuning wordt op drie manieren ingekleed: het oprichten van een Lerend Netwerk, het ontwikkelen van een pilot om daarna te kunnen opschalen, en het oprichten van een zelfstandige organisatie die toekomstige geïnteresseerden kan begeleiden bij dit proces.

Kader | Snuffelen bij de buren

Directe inspiratie voor de vorm van BurgerBoeren haalden we bij de noorderburen. Onder de naam Herenboeren zijn in Nederland sinds 2012 zes coöperatieve boerderijen opgestart op initiatief van een burgerbeweging. Nog eens 32 zijn er in oprichting. Een coöperatieve boerderij voorziet met 20HA grond 500 monden in 60% van hun levensbehoefte: groente, fruit, aardappelen, granen, paddenstoelen, eieren en vlees.

Binnen BurgerBoeren worden burgers mede-eigenaar van, en -producent op de boerderij die hun dagelijks voedsel produceert. Er is dus geen sprake van een klantrelatie, waarmee een eerlijk inkomen voor de boer in het zicht komt, en ook eventueel verlies door misoogsten gezamenlijk wordt gedragen.
Deze vorm van landbouw draagt zodoende bij aan een oplossing voor maatschappelijke doelstellingen rond klimaat, biodiversiteit, agro-ecologie, herstellende landbouw en dierenwelzijn.

Aanpak | 3 + 5

Wat we gaan doen in drie stappen en vijf fasen.

1. Oprichten Lerend Netwerk

De belangrijkste onderwerpen van uitwisseling:

• Uitleg over het model
• Inspiratiebezoeken
• Kennisuitwisseling tussen burgers onderling, boerenondernemers onderling en tussen burgers en boeren
• Juridisch aspecten van een coöperatie
• Het 5-fasenmodel om te komen tot een BurgerBoererij

Het 5-fasenmodel van Herenboeren Nederland ziet er zo uit:

1. Oriëntatiefase
   Kennismaking; inspiratiesessies; bekendmaking; voorbereiden coöperatie.
2. Concentratiefase
   Zoeken geschikte locatie; matchen burgerinitiatief met boer; start ledenwerving; eerste inventaris productiewensen; oprichten coöperatie.
3. Ontwerpfase
   Opstellen teeltplan; bepalen geschikte houderijsysteem voor de dierenaanvraag vergunningen; formuleren programma van eisen.
4. Realisatiefase
   Gereedmaken boerderij voor productie; concretiseren samenwerking met boer; aankoop dieren; zaaien en planten; eerste oogst en verdeling.
5. Exploitatiefase
   Overdracht bestuur BurgerBoerderij aan lokale coöperatie.

2. Pilot

In een eerdere fase is reeds gezocht naar geïnteresseerde burgerinitiatieven. In de pilot-fase zal met één van die groepen een pilot uitgevoerd worden. Zij worden ondersteund bij het werven van coöperanten (informatieavonden, trajectbegeleiding, verwachtingsmanagement).
De boerenondernemer wordt ondersteund bij aanpassingen op zijn bedrijf, vergunningen, studies en teeltplannen, verzekeringen.
Samen worden zij ondersteund bij het vormgeven van de coöperatie (opstellen samenwerkingsovereenkomst, reglement, informatieverstrekking).

3. Consolideren in een Vlaamse VZW

Uit bovenstaand proces komt een draaiboek en stappenplan voort. Dit zal de basis vormen voor een nog op te richten organisatie op Vlaams niveau die de werking van BurgerBoeren verder kan zetten.

Meer informatie: Laura van Selm, projectleider | Projectperiode: 2021 - 2023

Expertise: Draagvlak land- en tuinbouw